ԱՌԱՋՆՈՐԴՆԵՐԻ   ԵԼՈՒՅԹՆԵՐԻ ԱԶԴԵՑԻԿՈՒԹՅՈՒՆԸ ՊԱՅՄԱՆԱՎՈՐՈՂ ՀՈԳԵԲԱՆԱԿԱՆ ԳՈՐԾՈՆՆԵՐԸ

<<Տարիներ առաջ ես մի խանութ ունեի և քանի որ այնքան էլ շատ գումար չէի վաստակում, ինքս էի հանդես գալիս վաճառականի դերում: Այնտեղ վաճառում էի ամեն բան, այդ թվում նաև վիսկի: Ես լավ հիշում եմ, այդ օրերին պարոն Դուգլասը իմ լավագույն հաճախորդն էր: Շատ անգամներ ես կանգնում էի վաճառասեղանի հետևում,  իսկ նա կանգնում էր իմ դիմաց և գնում իր սիրելի վիսկին: Հիմա ամեն ինչ փոխվել է  պարո’ն Դուգլաս. ես արդեն հակառակ կողմում եմ կանգնած, իսկ Դուք շարունակում եմ կանգնել նույն տեղում: Ահա թե որն է մեր միջև տարբերությունը…>>: Այս ելույթից հետո այդ ժամանակ թերևս շատերի համար անհայտ Աբրահամ Լինքոլնը   նախագահական ընտրություններում  հաղթեց իր ամենաուժեղ հակառակորդներից մեկին` Սթիվեն Դուգլասին:  Լինքոլնի  ելույթի սկզբնամասը ազդեցիկ էր մի քանի առումներով: Նախ այնտեղ ամեն բան վերցված էր սեփական կյանքի օրինակից, իսկ դա մտերմացնող գործոն է. <<ես կիսվում եմ  ձեզ հետ իմ կյանքի փորձով, հետևաբար ես անկեղծ եմ ձեզ հետ>>:  Կարելի է ենթադրել, որ այստեղ տեղի է ունենում նաև  հուզական մոդելավորում, այլ կերպ ասած` նման ելույթներիների ազդեցիկությունը պայմանավորված է նրանով, որ հնարավոր է լինում մարդկանց մոտ նպատակաուղղված ձևով առաջացնել հույզեր: Հուզական մոդելավորման առաջին նախապայմանը ունկնդրի մոտ զարմանքի ձևավորումն է. եթե կարողանաք  ի սկզբանե զարմացնել լսարանին,  կգրավեք նրանց ուշադրությունը ամբողջ ելույթի ընթացքում:  Այս մասին խոսելիս, բժիշկ Ջոն Ռուփը սիրում էր նշել, որ եթե չկարողանաք գրավել հանդիսականի ուշադրությունը առաջին իսկ վայրկյաններից (prime time` ելույթի սկիզբ), տղամարդիկ կսկսեն  մտովի պատկերացնել իրենց շանսերը ընտրություններում, իսկ կանայք կտարվեն այն մտքով, թե ինչ պիտի եփեն այդ օրը: Հանդիսականի մոտ զարմանքի և հետաքրքրության ձևավորման մասնագետ էր Ուինսթոն Չերչիլը: Ահա թե ինչպես նա սկսեց իր ելույթներից մեկը` <<Բեռլինյան գազանանոցներից մեկում վանդակներից մեկի վրա մի մեծ ցուցանակ կա, որտեղ գրված է.<<Այստեղ առյուծն ու ոչխարը ապրում են սիրո և համերաշխության մթնոլորտում>>: Առաջին հայացքից պատկերը իրոք այդպիսին էր: Օրերից մի օր անգլիացի մի զբոսաշրջիկ հարցրեց գազանանոցի աշխատակցին. <<Որտեղի”ց եք կարողացել նման առյուծ գտնել>>: <<Առյուծ գտնելը դժվար չէ, խնդիրը ոչխարի մեջ է. ամեն օր նորն է պահանջվում>>,- պատասխանեց աշխատակիցը>>: Զարմանք և հետաքրքրություն առաջացնելու համար իրականում կարելի է գործածել տարբեր միջոցներ համեմատությունը լավագույններից է: Սենատոր Ֆիլ Գրեմի ելույթները աչքի էին ընկնում նրանով, որ նրան սիրում էին լսել անգամ երեխաները, նրա խոսքում ամեն ինչ շատ պարզ էր. անգամ սոցիալ-տնտեսական և քաղաքական երևույթների մասին խոսելիս, նա սիրում էր անել այնպիսի համեմատություններ, որոնք հնարավորություն կտային հասկանալ երևույթը ամենքին <<Հարցրե’ք, ինձ, թե ինչ կստանաք դուք հարկերի նվազեցման դեպքում, և ես կասեմ` մոտավորապես այնքան, որ յուրաքանչյուր աշխատող ընտանիք օրվա ընթացքում կկարողանա գնել մեկ շիշ կոկա-կոլա ավել>>:  Խոսքը ձևակերպել հնարավորինս պարզ և մատչելի, ահա և ազդեցիկության ևս մեկ գաղտնիք, որին հիմնովին տիրապետում էր Ռոնալդ Ռեյգանը: Երբ նրան տարիներ առաջ հարցրեցին, թե ինչպես է գրում իր ելույթները, նա պատասխանեց. <<Պարզապես պատկերացնում եմ, որ իմ առջև կանգնած է իմ վարսավիր Ջեկը և սկսում եմ խոսել նրա հետ, այդպես ես ինձ մոտ եմ զգում յուրաքանչյուր քաղաքացուն>>:

   Հակադիր բառերի գործածումը ևս  հետաքրքիր միջոց է: Օրինակ Վաշինգթոնի հայտնի արտահայտությունը` <<Խաղաղության հասնելու լավագույն ուղին պատերազմին պատրաստվելն է>> կառուցվել է  հենց այդ սկզբունքով, կամ Բենջամին Ֆրանկլինի` <<Եթե ցանկանում եք գաղտնիք պահել ձեր թշնամուց, մի վստահեք այն նրա ընկերոջը>>արտահայտությունը, որտեղ ևս կան հակադիր բառեր:    Ամփոփելով` կարող ենք ասել, որ        առաջնորդների անակնկալ ելույթների հաջողության հիմքում կարելի է տեսնել  հուզական մոդելավորման երևույթը, որին սովորաբար հաջորդում են ներշնչանքը, համոզումը և այլն: 

Հեղինակ՝ Անի Խուդոյան

Աղբյուրը՝ www.diplomat.am